Essay on Bhai Dooj in Gujarati : In this article " ભાઈબીજનું મહત્વ વિશે નિબંધ ", " ભાઈબીજ નિબંધ ગુજરાતી ", " Bhai D...
Essay on Bhai Dooj in Gujarati: In this article "ભાઈબીજનું મહત્વ વિશે નિબંધ", "ભાઈબીજ નિબંધ ગુજરાતી", "Bhai Dooj vishe Gujarati ma Nibandh"for students of class 5, 6, 7, 8, 9, and 10.
Gujarati Essay on "Bhai Dooj", "ભાઈબીજનું મહત્વ વિશે નિબંધ" for Students
પ્રસ્તાવના: ભારતીય સમાજમાં બહેન-ભાઈનો સંબંધ અતૂટતેમજ આત્મીય માનવામાં આવે છે. રાખડીના તહેવાર પર દરેક ભાઈ પોતાની બહેનની રક્ષા માટે પ્રતિજ્ઞા કરે છે. એના પછી ભાઈ-બીજ પર બહેન પોતાના ભાઈને આમંત્રિત કરે છે અને એનું પૂજન કરે છે.
સમય: ભાઈ-બીજ વર્ષમાં બે વાર મનાવવામાં આવવાવાળો તહેવાર છે. પ્રથમ હોલિકા-દહન પછી ચૈત્ર કૃષ્ણા દ્વિતીયાએ મનાવવામાં આવે છે. આ બંને પર્વો પર બહેનો પોતાના ભાઈ-ભાભીને આમંત્રિત કરે છે. એમનું પૂજન કરીને એમને સ્વાદિષ્ટ ભોજન કરાવે છે. એમના દીર્ઘજીવનની કામના કરે છે.
કારણ: અન્ય પર્વોની જેમ આ પર્વને મનાવવા પાછળ પણ એક કથા પ્રચલિત છે. કહેવામાં આવે છે કે, સાત બહેનોનો એક ભાઈ હતો. તે પોતાના લગ્ન પર નાની બહેનને આમંત્રિત કરવા એના સાસરે ગયો. બહેને એનો આદર-સત્કાર કર્યો. એના લગ્ન પર આવવાની સ્વીકૃતિ આપીને એને માર્ગ માટે ભોજન આપીને પાછો વળાવ્યો. કોઈ કારણે ભાઈને આપેલા ભોજનમાં વિષ ચાલ્યું ગયું. બહેન પોતાના ભાઈને બચાવવા માટે એની પાછળ-પાછળ દોડી. થોડે દૂર જઈ રહેલા ભાઈના હાથથી ભોજન ફેંકી, એને બીજું ભોજન આપ્યું. ભોજન કર્યા પછી ભાઈએ પાણી માંગ્યું. બહેન પાણી માટે નજીકના જળાશય પર ગઈ. ત્યાં પર એક રંગસાજ (પેઇન્ટર) સાહીના કાંટા એક્કા કરી રહ્યો હતો. એણે કાંટા એક્કા કરવાનું કારણ પૂછ્યું. રંગસાજે કહ્યું કે સાત બહેનોના એક ભાઈના લગ્નના અવસર પર ખૂબ જ મોટી વિપત્તિ આવવાવાળી છે. એ બધી વિપત્તિઓને આ સાહીના કાંટાઓથી દૂર કરી શકાય છે. એણે બતાવ્યું કે, કોઈ આ કાંટાઓને લઈ જઈને ગાળીયો આપીને એમને એના મુખ પર લગાવી દેશે, તો તે બચી જશે. જ્યાં તે લગ્ન કરવા જશે, ત્યાંનો દ્વારા એના પર પડશે. જો કોઈ જાન આવવાથી પહેલાં દ્વાર પર સોનાનો ધ્વજ ચઢાવશે તો દ્વાર નહીં પડે. એની ભાંવરોના સમયે એક સિંહ આવડો, જે એને ઉઠાવીને લઈ જશે. જો કોઈ જવની લીલી પૂલી એની સામે નાખી દેશે અને સાહીનો એક કાંટો મંડપમાં લગાવી દેશે, તો સિંહ પાછો જશે.
રંગસાજની વાતો સાંભળીને બહેને કહ્યું કે, તે તો મારો જ ભાઈ છે. એણે રંગસાજથી સાહીના કાંટા લઈ લીધા. ભાઈના લગ્ન પર તે પાગલ-જેવી બનીને રંગસાજના બતાવેલા બધા કાર્ય કરતી રહી. વચ્ચે-વચ્ચે તે ભાઈથી જિદ કરીને નેગ (દક્ષિણા) પણ માંગતી રહી. આ પ્રકારે એણે પોતાના ભાઈભાભીની રક્ષા કરી. ત્યારથી જ ભાઈ-બીજનો તહેવાર બરાબર મનાવવામાં આવે છે. ભાઈના લગ્ન પર બહેન દ્વારા નેગ માંગવાની પ્રથા પણ ત્યારથી જ આરંભ થઈ છે.
મનાવવાની વિધિ: આ દિવસે બહેનો પોતાના ભાઈ-ભાભીને સાદર આમંત્રિત કરે છે. એમના માટે અનેક પ્રકારના સ્વાદિષ્ટ ભોજન બનાવે છે. ભાઈ-ભાભીના આવવા પર એમને રોલી, ચંદન, અક્ષત (ચોખા)નું તિલક કરે છે. એમના દીર્ધાયુ હોવાની કામના કરે છે. એમને સ્વાદિષ્ટ ભોજન કરાવે છે. આ અવસર પર ભાઈ પોતાની બહેનોને વસ્ત્ર, આભૂષણ તેમજ દક્ષિણા આપે છે.
ઉપસંહાર: આ તહેવાર પણ રક્ષાબંધનની જેમ ભાઈ-બહેનનો પર્વ છે. આ એમના આપસી પ્રેમ-ભાવને જાળવી રાખે છે. આ પર્વ ભાઈ-બહેનના સંબંધની મહત્તાને સિદ્ધ કરે છે.
COMMENTS