Essay on Dowry a social evil in Gujarati Language : In this article " દહેજ પ્રથા વિશે નિબંધ ગુજરાતી ", " દહેજ એક દુષણ નિબંધ ન...
Essay on Dowry a social evil in Gujarati Language: In this article "દહેજ પ્રથા વિશે નિબંધ ગુજરાતી", "દહેજ એક દુષણ નિબંધ નિબંધ", "Dahej Pratha Essay in Gujarati Language"for students of class 5, 6, 7, 8, 9, and 10.
Gujarati Essay on "Dowry a social evil", "દહેજ એક દુષણ નિબંધ" for Students
પ્રસ્તાવના: દહેજ એ સંપત્તિ તથા વસ્તુને કહે છે, જેને લગ્નનાં સમયે વધૂપક્ષ તરફથી વર-પક્ષને આપવામાં આવે છે. મૂળ રૂપથી એમાં સ્વેચ્છાની ભાવના હતી. પરંતુ આજે દહેજનો અર્થ બિલ્કલ બદલાઈ ગયો છે. હવે તો દહેજે શરતનું રૂપ ધારણ કરી લીધું છે. હવે તો એને દહેજની અપેક્ષાએ વર-મૂલ્ય કહેવું વધારે ઉચિત થશે.
દહેજ-પ્રથાના વિકાસના કારણઃ દહેજનો દાનવ પોતાનું શરીર વધારતો જઈ રહ્યો છે. એના અનેક કારણ છે, જેમાં મુખ્ય કારણ આ પ્રકારે છે -
સમાજમાં ધનનું મહત્ત્વ વધતું જઈ રહ્યું છે. ધન સામાજિક પ્રતિષ્ઠાનો આધાર બની ગયો છે. આ જ કારણે વર-પક્ષ એવા પરિવારમાં સંબંધકરવા ઇચ્છે છે, જે ધન-સંપન્ન હોય અને જ્યાંથી વધારે દહેજ પ્રાપ્ત થઈ શકે.
દરેક પિતા પોતાના પુત્રની શિક્ષા પર ધન ખર્ચ કરે છે. એ ધનની પૂર્તિ તે દહેજ લઈને કરવા ઇચ્છે છે. શિક્ષિત છોકરાં ઊંચી નોકરીઓ પ્રાપ્ત કરે છે. એમની સંખ્યા પણ ઓછી છે આ પ્રકારે સારા વર માટે દહેજની માંગ વધતી જઈ રહી છે.
હિન્દુ-ધર્મમાં એક વિશેષ અવસ્થામાં છોકરીના લગ્ન અનિવાર્ય સમજવામાં આવે છે. આથી કન્યાના માતા-પિતા દહેજ આપવા માટે વિવશ થઈ જાય છે.
દહેજ-પ્રથાથી નુકસાન: દહેજ-પ્રથાએ આપણા સમાજને સ્વાર્થી અને પથભ્રષ્ટ બનાવી દીધો છે. આ પ્રથાને કારણે સમાજમાં અનેક વિકૃતિઓ ઉત્પન્ન થઈ ગઈ છે. દરેક દિવસે નવીન સમસ્યાઓ વધતી જઈ રહી છે. ગરીબ માતાપિતા પોતાની પુત્રી માટે ઉપયુક્ત વર પ્રાપ્ત નથી કરી શકતા. તેઓ વિવશ થઈને અયોગ્ય છોકરાની સાથે પોતાની પુત્રીના લગ્ન કરી દે છે.
વર-પક્ષની માંગો પૂરી કરવા માટે કેટલીય વાર કન્યાના પિતાએ ઋણ લેવું પડે છે. આ જ કારણે અનેક પરિવાર જીવનભર ઋણની ચક્કીમાં પિસાતા રહે છે.
પોતાના પિતાને ચિંતા-મુક્ત કરવા માટે ઘણી બધી છોકરીઓ આત્મહત્યા કરી લે છે. ક્યારેક-ક્યારેક સાસરામાં અપમાનિત થવા પર વિવાહિત છોકરીઓ આત્મહત્યા કરી લે છે.
સમસ્યાનું સમાધાન: દહેજ-પ્રથા નિશ્ચિત જ સમાજ માટે એક અભિશાપ છે. કાનૂન દ્વારા એના પર રોક લગાવવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે. સમાજ-સુધારકો દ્વારા અનેક ઉપાય બતાવવામાં આવ્યા છે, જેમાં કેટલાંક આ પ્રકારે છે -
છોકરીઓને શિક્ષિત કરવામાં આવવી જોઈએ જેથી તેઓ સ્વાવલંબી બની શકે અને નોકરી પ્રાપ્ત કરીને જીવનનિર્વાહ કરી શકે.
છોકરાં-છોકરીઓને જીવનસાથી પસંદ કરવાનો અધિકાર મળવો જોઈએ. આ પ્રકારે માતા-પિતા દ્વારા કરવામાં આવવાવાળી માંગમાં પણ કમી આવશે.
ફક્ત કાનૂન દ્વારા આ સામાજિક બુરાઈને દૂર નથી કરી શકાતી, એના માટે સ્વસ્થ જનમતનું નિર્માણ કરવામાં આવવું જોઈએ. જ્યાં સુધી સમાજમાં જાગૃતિ નહીં થાય, દહેજના રાક્ષસથી છુટકારો નથી મળી શકતો.
ઉપસંહાર: રાજનેતાઓ, સમાજ-સુધારકો અને યુવક-યુવતિઓના સહયોગથી સમાજમાં જાગૃતિ આવી રહી છે. અમને વિશ્વાસ છે કે, એક દિવસે આ કુપ્રથા અવશ્ય સમાપ્ત થઈ જશે.
COMMENTS