अनुशासन पर संस्कृत निबंध Essay on Discipline in Sanskrit Essay on Anushasan in Sanskrit : यहां पर अनुशासन पर संस्कृत में निबंध , "10 L...

अनुशासन पर संस्कृत निबंध Essay on Discipline in Sanskrit

Essay on Anushasan in Sanskrit: यहां पर अनुशासन पर संस्कृत में निबंध, "10 Lines on Anushasan in Sanskrit" and "Long Essay on Discipline in Sanskrit" language for Class 5, 6, 7, 8, 9 and 10

• 10 Lines on Anushasan in Sanskrit
• अनुशासन पर संस्कृत निबंध
• अनुशासन का महत्व संस्कृत निबंध

10 Lines on Anushasan in Sanskrit

1. अस्माकं जीवने अनुशासनस्य महत्त्वपूर्ण स्थानम् अस्ति ।
2. अनुशासनम् शब्द 'अनु' उपसर्गपूर्वक 'शासनम्' शब्देन निर्मितं अस्ति। 
3. शासनस्य कृते अनुशासनं परमावश्यकमस्ति। 
4. अनुशासनस्य अर्थमस्ति - शासनस्य अनुसरणम्।
5. जीवनस्य प्रत्येकस्मिन् क्षेत्र कतिपयानां नियमानां पालनं आवश्यक वर्तते।
6. यः देशः अधिकम् अनुशासन परिपालयति सः एव देशः उन्नतिपथं गच्छति।
7. अनुशासनं हि कस्यापि देशस्य महत्वपूर्ण बलं वर्तते।
8. अनुशासनाभावे छात्रा: सफलतां न प्राप्नुवन्ति।
9. अनुशासनहीनाः छात्राः बहुमूल्य समय विनाशयन्ति। 
10. अनुशासने पालिते सर्वत्र सुव्यवस्था भवति। 
11. अनुशासन समाजस्य कल्याणाय, उन्नत्यै च आवश्यकं भवति। 
12. अतएव अनुशासनमत्यावश्यकं, सर्वेश्च परिपालनीयम्।

अनुशासन पर संस्कृत निबंध (Sanskrit Essay On Discipline)

Essay On Discipline in Sanskrit : नियमं समुदायस्य पालनम् 'अनुशासनम्' कथ्यते। परिवारस्य, विद्यालयस्य नगरस्य समाजस्य देशस्य वा ये ये नियमाः भवन्ति, तेषां पालनमेव अनुशासनमस्ति। नियमानुसारम् आचरणमपि आवश्यकं। सर्वेषु स्थानेषु अनुशासनस्य नियमाः सन्ति। गृहे पितरौ मुख्यौ भवतः। तयोः आदेशानां पालनं बालकानां परमं कर्तव्यमस्ति। एतदेव अनुशासनं कथ्यते। यस्मिन् गृहे अनुशासनं नास्ति तत्र कदापि शान्तिर्नास्ति। विद्यालये तु अनुशासनमनिर्वायम् एव। यथासमयम् आगमनम् गुरुणाम् आज्ञापालनम्। सावधानेन पठनम् अतीवाश्यकम्। अनुशासनाभावे छात्रा: सफलतां न प्राप्नुवन्ति। महाविद्यालये अपि अनुशासन परमावश्यकम्। अनुशासनहीनाः छात्राः बहुमूल्य समय विनाशयन्ति। अनुशासनहीनानि विद्यामन्दिराणि कलह-सदनानि जायन्ते।

एवमेव सार्वजनिक संस्थासु, शासने सेनायाञ्च अनुशासनेनैव कार्यं प्रचलति। यत्र अनुशासननियमाः सुनिश्चिताः भवन्ति, तेषां पालनेन एव समाज: सुस्थितिम् याति। शासनस्य कृते अनुशासनं परमावश्यकमस्ति। यः देशः अधिकम् अनुशासन परिपालयति सः एव देशः उन्नतिपथं गच्छति। अनुशासनं हि कस्यापि देशस्य महत्वपूर्ण बलं वर्तते।

अनुशासने पालिते सर्वत्र सुव्यवस्था भवति, अन्य अभावे सर्वदा अव्यवस्था प्रसरति, तथा अनेकाविधा हानिरपि संभवति। अनुशासन समाजस्य कल्याणाय, उन्नत्यै च आवश्यकं भवति, किन्तु सम्प्रति अस्माकं देशे अस्य पालनं न भवति। प्रायः छात्रेषु, नागरिकेषु अनुशासनहीनत्वं दृश्यते। छात्राः मर्यादामुल्लंघ्य नियमान् न पालयन्ति, आन्दोलनानि च कुर्वन्ति। तस्मात् ते स्वहानि कुर्वन्ति, देशस्य सम्पति च विनाशयन्ति। ये जीवने अनुशासनं पालयन्ति ते एव सफलता प्राप्नुवन्ति। अतएव अनुशासनमत्यावश्यकं, सर्वेश्च परिपालनीयम्।

अनुशासन का महत्व संस्कृत निबंध Anushasan ka Mahatva Essay in Sanskrit

अनुशासन का महत्व संस्कृत निबंध: अस्माकं जीवने अनुशासनस्य महत्त्वपूर्ण स्थानम् अस्ति । न केवलं मानवजीवने अपितु समाजे, राष्ट्रे,देशे वा अनुशासनस्य महती आवश्यकता वर्तते । यतोहि समाजे यदि जना: अनुशासनं न पालयन्ति , तर्हि अव्यवस्था भवति । अस्मिन् संसारे वस्तुत: अनुशासनमेव ईदृशं वस्तु येन अस्माकं सर्वाणि कार्याणि परिपूर्णानि भवन्ति , सम्यक्तया सहजेनैव च अनुशासनाभावे वयं किमपि कर्तुं न शक्नुमः ।

विषयेऽस्मिन् सेनायाः उदाहरणं महत्त्वपूर्णम् अस्ति । कस्यापि देशस्य सैनिकानां शक्ति: तेषां अनुशासने भवति। या सेना यादृशी अनुशासिता सा खलु शक्तिसम्पन्ना भवति। एवमेव यस्मिन् संगठने अनुशासनं कठोरं भवति,तदेव सफलं भवति सदैव समाजे । अन्यञ्च यदि जन: विद्यार्थिजीवने अनुशासित: स्यात् , तर्हि अवश्यमेव स: सफल: भवेत्।

एवमेव कस्मिन् अपि राष्ट्रे अनुशासनस्य परमावश्यकता भवति। अनुशासनविहीन: राष्ट्र: विनष्टः भवति । यदि बालक : बाल्यकाले अनुशासित: न स्यात् , तर्हि सः युवावस्थायां उच्छृङ्खल: भवति। सः कुमार्गगामी भवति । एवमेव स्त्रियः अपि अनुशासिता: सुगृहिणी भवितुं शक्या:। अनुशासनाभावे सा चरित्रभ्रष्टा भवति,उच्छृङ्खला च जायते।

वस्तुत: भारतवर्षे प्राचीनकालाद् एव अनुशासनस्य महत्ता वर्णिता अस्माकं शास्त्रेषु पदे-पदे। गुरुकुले शिष्य: गुरोः अनुशासनं मन्यते स्म , तस्य विद्यार्थिजीवने सर्वत्र अनुशासनस्य साम्राज्यमेव दृश्यते। यदि वयं महापुरुषाणां जीवनं अवलोकयाम: तर्हि निश्चयमेव तेषां जीवने महत: अनुशासनस्य दर्शनं कुर्मः।

सूक्ष्मदृष्ट्या अवलोकनेन प्रकृतिरपि अनुशासने बद्धा प्रतीयते। यतोहि सूर्य: प्रतिदिनं पूर्वस्यां दिशि निर्धारिते समये उदेति। षड्ऋतवोऽपि नियमपूर्वकमेव आयान्ति यान्ति च। आकाशे सर्वाणि नक्षात्रि अनुशासने निबद्धानिखलु परिभ्रमणं कुर्वन्ति।वायुरपिआनुशासित: प्रतिदिनं चलति। अनुशासिता: मेघा: नियमेन वर्षन्ति।यदिएतेसर्वेसम्यक् रूपेण अनुशासने न भवेयुः तर्हि सर्वा अव्यवस्था स्यात्।

एतां प्रकृतिं दृष्ट्वा खलु मानवैरपि सर्वैः अनुशासनस्य पालनं करणीयम्। यः जनः स्वेच्छाचारी भवति , तस्य समाजे नैव आदरो भवति। तस्य अनेकश: महती हानिरपि जायते। वस्तुत: अस्माकं सर्वेषु क्षेत्रेषु केचित् नियमाः निर्मिता:पूर्वैः जनैः,तेषां नियमानामेव सम्यक्तया पालनमेव अनुशासनं भवति। एतैः नियमैः खलु समाजव्यवस्था सुचारुरूपेण प्रचलति। अनुशासनम् अनेन प्रकारेण न केवलं मनुष्यस्य अपितु मानवतायाः कृते च कल्याणकारी अस्ति।

अत: अस्माभिः सर्वैः सदैव स्वकल्याणं दृष्ट्वा समाजकल्याणबुद्धया च सर्वदा अनुशासनम् स्वीकर्तव्यम्। अनेन अस्माकं सर्वेषां उन्नतिः भविष्यति। इति।